Waarom is dit belangrijk?

Vermaatschappelijking van de zorg verwijst naar het streven om kwetsbare doelgroepen zoals mensen met beperkingen, chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in armoede leven, … een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen.

De keuze voor meer vermaatschappelijking is een keuze voor meer maatschappelijk engagement, vanuit een overtuiging dat kwetsbare mensen baat hebben bij verbondenheid en contact, voorbij en naast de relatie die er is met professionele zorgvertrekkers. Het doel van vermaatschappelijking is ‘kwaliteit van leven’ voor iedereen.

Vermaatschappelijking betekent niet dat de overheid haar verantwoordelijkheid afwentelt op de burger. Het betekent wel een fundamentele verschuiving in hoe zorg en welzijn wordt georganiseerd, omkaderd en gefinancierd. De overheid blijft een belangrijke rol spelen:

  • Faciliterend, door de nodige instrumenten te ontwikkelen en aan te bieden
  • Subsidiërend, door organisaties die nieuwe initiatieven ontwikkelen te financieren
  • Organiserend, aan de hand van een uitgebreid netwerk aan professionele dienstverlening waar mensen een beroep op kunnen doen wanneer de eigen kracht of de informele zorg in de samenleving te kort schiet

Vermaatschappelijking beperkt zich niet tot de welzijns- en gezondheidssector. Het centraal begrip is ‘inclusie’ en dit houdt in dat ook andere beleidsdomeinen als werk, wonen, onderwijs, mobiliteit, ruimtelijke ordening, cultuur en sport actief moeten betrokken worden.

Via deze pagina vindt u de Vlaamse beleidsprioriteit terug, die gekoppeld is aan de artikels 13 tot en met 15 van het decreet betreffende het lokaal sociaal beleid.

Wat kan het lokaal bestuur doen?

De lokale schaal is bij uitstek de schaal waarop vermaatschappelijking vorm kan krijgen. Daarom vormt vermaatschappelijking ook een expliciet hoofdstuk (hoofdstuk 5) in het decreet Lokaal Sociaal Beleid.

Ook op lokaal niveau beperkt vermaatschappelijking zich uiteraard niet tot de welzijnssector. Het lokaal bestuur zou ervoor kunnen opteren om de vermaatschappelijking te realiseren via ingrepen op flankerende beleidsdomeinen zoals mobiliteit, ruimtelijke ordening of huisvestingsbeleid. Mogelijke voorbeelden in het kader van de ruimtelijke ordening zijn het ontwikkelen van woonzorgzones, waarbij zorgvoorzieningen maximaal worden ingebed in de lokale samenleving. In het kader van mobiliteitsbeleid kan een lokaal bestuur een toegankelijkheidsbeleid voeren zodat iedereen, ook minder mobielen, vlot toegang kan krijgen tot publieke plaatsen of plaatsen die voor een breed publiek worden opengesteld.

Het lokaal bestuur is door zijn nabijheid ook het best geplaatst om zorgzame buurten te realiseren waarin professionele hulp en informele zorg samen worden ingezet om de zorg die nodig is, waar te maken. Het daadwerkelijk ondersteunen of zelf organiseren van vrijwillige en informele zorg en het informeren en sensibiliseren van burgers is hierin cruciaal.

Door het versterken van het persoonlijke netwerk, komen (kwetsbare) mensen weer in hun kracht te staan en voelen ze zich verbonden met anderen. Sociale isolatie wordt zo doorbroken. Verschillende burgerinitiatieven leggen zich hierop toe en vormen een belangrijke partner naast het professionele zorgaanbod. Tal van vrijwilligers zetten zich in voor deze initiatieven, en brengen mensen (opnieuw) samen in een informeel netwerk. Dat kan op individueel niveau, maar ook op wijk- en buurtniveau. We hebben de krachten van de verschillende burgerinitiatieven gebundeld in BurgersAanzet. Lokale besturen hebben zo één helder aanspreekpunt.

Daarnaast neemt de Vlaamse overheid ook andere initiatieven met betrekking tot vrijwilligerswerk die mee een bijdrage leveren aan de vermaatschappelijking. U leest hier meer over via deze webpagina’s over vrijwilligerswerk op onze website. U vindt er onder meer informatie terug over onze ondersteuning aan het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk en over het decreet betreffende het georganiseerd vrijwilligerswerk.

Welke ondersteuning biedt de Vlaamse overheid?

We sluiten een convenant met VVSG zodat zij een ondersteuningsaanbod op deze vlakken kan uitbouwen voor lokale besturen.

Daarnaast biedt het Departement Zorg ondersteuning in de vorm van lerende netwerken, procesondersteuning, studiedagen, enz.

Waar vindt u meer info?

Wie graag meer te weten komt over vermaatschappelijking, verwijzen we graag naar onderstaande bronnen:

Bevoegde administratie

Departement Zorg, afdeling Beleidscoördinatie
Tel. 02-553 33 30
E-mail

Deelrapportagecode beleids- en beheerscyclus

De lokale besturen nemen maatregelen die de vermaatschappelijking van de lokale sociale hulp- en dienstverlening stimuleren: WVG300

  • Stimuleren van integrale zorg waarin aspecten van professionele zorg, zelfzorg en informele/vrijwillige zorg op maat van de gebruiker worden ingezet: WVG300/1
  • Ondersteunen of zelf organiseren van initiatieven van vrijwillige en informele zorg: WVG300/2
  • De bevolking sensibiliseren voor deelname aan, oprichting, organisatie of gebruik van initiatieven van informele en vrijwillige zorg: WVG300/3